Sigþór Björgvinsson

16.1.2011 | 14:55

Klappið fyrir mér!

Af hverju er alltaf svo mikil skylda að klappa fyrir öðru fólki þegar það stendur á sviði? Af hverjur þurfa áheyrendur að láta eins og kátir selir og sveifla samana höndunum?

Þurfa listamennirnir endilega viðurkenningu okkar? Hver eru við að dæma um hvort vel að verki var staðið. Ef mér fannst lagið bara allt í lagi, hvað þá? Er til eitthvað klapp fyrir það?

Síðast þegar ég var að versla í matinn , renndi starfsmaðurinn vörunum í gegnum geislann og í hvert skipti heyrðist „bíp“ en að þessu sinni heyrðist einnig klapp frá mér. Og þegar starfsmaðurinn hafði lokið við að renna öllum vörunum í gegn – klappaði ég vel og innilega. Hann roðnaði lítlega og aðrir viðskiptavinur gáfu mér hornauga. Þarna var klapp greinilega ekki viðeigandi.

En af hverju átti hann ekki skilið klapp alveg eins og listmenn á sviðinu?

Þegar bifreið stoppar til að hleypa þér yfir gangbraut – á að klappa þá?

Þegar einhver segjir góðan brandara – á að klappa þá?

Þegar einhver skirfar góða færslu – á að klappa þá?

Þegar ruslakarlinn kemur og tæmir tunnuna – á að klappa þá?

Þegar þjónn kemur með matinn – á að klappa þá?

Eða á bara að klappa þegar einhver/einhverjir eru uppi á sviði og gera eitthvað þar?

Í samfélagi sem kennir sig við jafnarétti er þetta í lagi? Að sumir fá klapp og aðrir ekki? En tilhvers er allt þetta klapp? Eiga listamenn og annað fólk eitthvað að vera að keppast við að fá klapp? Er einhver tilgangur í því? Margir listmann fengu litla viðurkenningu á sinni lífsleið en eftir dauðan var það eitthvað annað; til dæmis Van Gogh og Steinn Steinarr og margir fleiri. En þó klöppin hefðu verið fá á þeirra lífsleið, þá skilgreindi það ekki list þeirra.

Og hverjir eru þessir „klapparar“ og er þeirra álit svo merkilegt að listamaður skilgreinir árangur og hamingju eftir viðurkenningu þeirra.

Ef staurblindur maður finnst málverk Picasso forljót, þá skilgreinir það ekki málverkið heldur frekar að maðurinn sé staurblindur. Ef heimskur maður les góða bók og finnst hún heimskuleg, þá er það vegna þess að maðurinn er heimskur en ekki vegna þess að bókin sé heimskuleg.

Mikill snillingur, að nafni Antony DeMellow (klappið fyrir honum!), segir að viðurkenning sé eitt algengast fíkniefni sem mannfólkið er háð. Allt frá unga aldri er börnin alinn upp við að fá viðurkenningu. Og þessi fíkn í viðurkenningu losar fólk sig sjaldan við.

Hver kannast ekki við:
Drengur: „mikið ert þú sæt, fagra snót!“
Fagra snótin: „æj takk, þú ert svo sætur að segja svona fallegt við mig.“

Það er óþarfi að þakka drengnum fyrir túlkun hans á fegurð þinn; þakkaðu frekar sjálfri þér fyrir að stunda heilbrigt líferni, þakkaðu frekar foreldrum fyrir góð gen. En ekki þakka honum fyrir að skilgreina þig, það er ekki hans hlutverk.

Klappið fyrir mér, eða ekki.

Sigþór Björgvinsson, Reykjavík.

Flokkur: Heimspeki | Breytt s.d. kl. 22:39 | Facebook

Athugasemdir

Sæll og blessaður kæri heimspekingur,

Manni finnst nú allt tal í þessari færslu vera svolítið tilgerðarlegt, ég meina þú talar eins og þú áttir þig ekki á því félagslega mikilvægi sem klappið er, fyrir utan það að fólk er mótað frá blautu barnsbeini við að sýna félagslegt hrós í formi klapps þegar það sækir fjöldasamkomur, viltu frekar að menn séu öskrandi hrósin hver í kapp við annan, í öðru lagi er listafólk ekki almennt að leitast eftir einhverskonar viðurkenningu (samanber öll þau verðlaun sem reynt er að vinna) á öllum sviðum hvort sem það er leikur eða listmálun. Ég held það sé alveg deginum ljósara að listamenn sækjast eftir viðurkenningu/hrósi fyrir sína list, Ég get þess vegna ekki skilið samanburðinn á venjulegri verkavinnu og því sem í daglegu tali er talað um sem list, það er skilgreindur munur þarna á milli sem öllum sem opnað hafa bók skilja og þekkja, að auki er það ekki venja að hrósa fólki fyrir vel unnin störf með klappi heldur með því að segja því það augnliti til augnlitis, þar sem venjulega er ekki mikið um að fólk á áhorfendapöllum sé að horfa á annað fólk vinna vinnuna sína (nema þú skilgreinir leik sem vinnu) og þá er það náttúrulega þannig að fólk klappar fyrir góðum leik, annars skaltu ekki taka þessu spjalli mínu sem neikvæðri gagnrýni heldur er ég bara að leggja orð í belg, það vill nefnilega oft brenna við að fólk taki skriflegum athugasemdum sem hvassari staðreyndum heldur en þegar fólk heyrir það koma úr munni þess sem það skrifar. Annars eru þetta skemmtilegar pælingar hjá þér og í öllum bænum ekki hætta með þær heldur þvert á móti bættu í, alltaf gaman að velta hlutunum fyrir sér, ég er sjálfur í smá hrekkafíling í dag svo það er ástæða þess að ég er svolítið hvassur en það er ekkert illa meint, aldrei að vita nema ég verði mýkri næst og kannski málefnalegri líka .

kv. þinn vinur Róbert Már

Róbert (IP-tala skráð) 18.1.2011 kl. 10:12